تفاوت قطع وزیری ، قطع رحلی و قطع رقعی چیست ؟ انواع و نمونه کتاب قطع وزیری
هر کتابی که در دست میگیریم، یک طول و عرضی داره که اصطلاحاً بهش میگیم: قطع کتاب. هر چه اندازه قطع کتاب مناسب باشه، فاصله بین خطوط، اندازه قلم و فاصله بندی حاشیه ها همه به درستی تنظیم میشن و در نتیجه خواننده میتونه به راحتی و با لذت متن رو مطالعه کنه.
در این مقاله، به بررسی انواع قطع کتاب از جمله وزیری، رحلی، رقعی و دیگر قطع های معمول در صنعت نشر میپردازیم. همچنین، برای هر قطع، ویژگی ها، کاربردها و محدودیت های آن را بررسی میکنیم. با مطالعه این مقاله، شما با انواع قطع کتاب آشنا خواهید شد و قادر خواهید بود بر اساس نیازهای خود، بهترین قطع رو برای کتاب های خود انتخاب کنید.
انواع قطع کتاب
در سال های ابتدایی، کتاب ها اغلب به شکل نسخه های قدیمی با اندازه و حاشیه های یکسانی تهیه میشدن. اما با گذر زمان و توسعه صنعت چاپ، انواع مختلفی از اندازه و قطع کتاب تعریف شدند؛ از جمله قطع وزیری، قطع رقعی، قطع رحلی، قطع ربعی و قطع جیبی. انتخاب قطع مناسب برای یک کتاب به عوامل زیر وابسته است:
1. نوع کتاب: قطع کتاب باید با نوع کتاب متناسب باشه. برای مثال، کتاب های آموزشی و علمی معمولاً قطع وزیری دارن تا بتونن محتوای بیشتری رو در صفحات جای بدن. اما، کتاب های رمان و شعر معمولاً قطع کوچکتری مثل رقعی دارند.
2. خوانایی: انتخاب قطع صحیح میتونه خوانایی کتاب رو بهبود بخشد. قطع مناسب، اندازه ای هست که به خواننده اجازه میده راحت و بدون مشکل متن رو مطالعه کنه.
قطع وزیری چیست ؟
انواع قطع کتاب و قطع وزیری یکی از رایج ترین اندازه های استاندارد قطع کتاب هستش که به Medium octavo نیز شناخته میشه. ابعاد قطع وزیری معمولاً در حدود cm ۱6٫۵ × ۲۳٫۵ بعد از برش هستش. برای دست یابی به این ابعاد، از یک کاغذ با اندازه cm 70 × 50 استفاده میشه و آن را سه بار تا میکنن. پس از این مرحله، کتاب به پروسه چاپ ارسال و در نهایت برش داده میشه تا به اندازه نهایی قطع وزیری برسه.
این اندازه بیشتر برای کتاب های درسی، کمک درسی، دانشگاهی، پایان نامه و عمومی استفاده میشه. چون خواننده خیلی راحت میتونه مطالب و متن ها رو بخونه. بنابراین قطع وزیری برای کسانی که عادت خواندن دارن و میخوان به طور روزانه و معمولی تعداد زیادی از صفحات رو مطالعه کنن، بسیار مناسبه.
کتاب رقعی چیست ؟
کتاب رقعی یکی از اندازه های استاندارد در صنعت چاپ کتاب هست. این اندازه برای چاپ کتاب های متنی و ادبیاتی استفاده میشه. ابعاد کتاب رقعی عموماً در حدود cm 15 × 22 برای چاپ افست یا cm 14 × 21 برای چاپ دیجیتال در نظر گرفته میشه.
کتاب های رقعی معمولاً شامل متن اصلی هستن و استفاده از تصاویر و نمودارها در آن ها کمتره. این اندازه کتاب به نویسندگان و انتشارات این امکان رو میده که کتابی با ابعاد متعادل و قیمت نسبتاً اقتصادی رو ارائه بدن. کتاب های رقعی عموماً در دسته بندی های مختلفی از جمله رمان، ، شعر و داستان قرار میگیرن.
قطع رحلی چیست ؟
قطع رحلی در سه سایز مختلف در دسترس است: 29 × 22 سانتی متر، 29 × 21 سانتی متر و 28.5 × 21 سانتی متر. صفحه بندی این نوع قطع کتاب میتونه به دو روش تک ستون یا دو ستون انجام بشه. در صفحه بندی تک ستون، متن کتاب در یک ستون واحد قرار میگیره، در حالی که در صفحه بندی دو ستون، متن به دو ستون موازی تقسیم میشه، که برای کتاب هایی با محتوای گسترده بسیار مناسبه.
کتاب هایی که از قطع رحلی استفاده میکنن عبارتند از قرآن کریم، شاهنامه، مثنوی مولوی، تاریخ شناسی، دایره المعارف و دیگر کتاب های نفیس. این کتاب ها به دلیل محتوای خاص خود نیازمند صفحات گسترده و درج توضیحات و حواشی مفصل هستند. در قطع رحلی معمولاً از فونت ریزتری استفاده میشه تا بتوان بیشترین محتوا رو در یک صفحه نمایش داد. با این حال، باید توجه داشت که کتاب های این نوع قطع حمل و نقل دشوارتری دارن و همچنین قیمت تمام شده آن بالاتر هست.
قطع ربعی چیست ؟
قطع ربعی یکی از ناشناخته ترین ابعاد استاندارد برای صفحه بندی کتاب هاست. سایزش در حد 50 × 70 سانتی متر هست که بیشتر در کتاب هایی که محتوای عمومی دارن مثل مجموعه داستان ها، کتاب های علمی-تخیلی و آموزشی مورد استفاده قرار میگیره.
قطع ربعی دارای مزایایی مانند حمل و نقل آسان، قیمت مناسب و خوانایی مناسب هست. با این حال، به دلیل فضای محدود برای نمایش تصاویر و جداول، ممکنه برای کتاب هایی که نیاز به نمایش گرافیک و تصاویر بیشتری دارند، محدودیت داشته باشه.
قطع رقعی چیست ؟
قطع رقعی یکی از پرکاربردترین اندازه های استاندارد قطع کتاب هستش که به Crown octavo نیز شناخته میشه. ابعاد قطع وزیری معمولاً در حدود cm 14٫8 × ۲1 است. برای دست یابی به این ابعاد، از یک کاغذ با اندازه cm 60 × 45 استفاده میشه و آن را سه بار تا میکنن. بعداز اون، کتاب به پروسه چاپ ارسال و برش داده میشه تا به اندازه قطع رقعی دربیاد.
اندازه قطع رقعی این امکان رو به خوانندگان میده که کتاب ها رو به راحتی در کیف خود حمل کنند و در هر زمان و مکانی بخوانند. این ویژگی برای افرادی که برای مسافرت، سفر روزانه یا انتقال مکرر نیاز به کتاب دارن، بسیار مهمه.
قطع جیبی یا بغلی
قطع جیبی (بغلی) یکی از ابعاد محبوب برای صفحه بندی کتاب هاست. این قطع در دو سایز موجود است: 14 × 10 سانتی متر و 16.5 × 11.5 سانتی متر. ایده آل برای کتاب های راهنما، کتاب های آموزشی کوتاه، دفترچه های یادداشت و حتی کتاب های کودکان که شامل نکته های آموزشی هست.
با قطع جیبی، میتونید به راحتی کتاب مورد نظر تون رو در کیف یا جیب خود قرار داده و همراه خود ببرید. همچنین، میشه کتاب رو در جیب خود قرار بدید تا همیشه و در همه جا کتاب رو در دسترس داشته باشید. از مزیت های بارز قطع جیبی اینه که قیمت تمام شده این قطع نسبت به قطع های وزیری کمتره، بنابراین میتونید به راحتی تعداد بیشتری کتاب قطع جیبی رو خریداری کنید.
برای مطالعه:چاپ بروشور
سایز کتاب رقعی چقدر میباشد ؟
سایز کتاب رقعی در چاپ دیجیتال به طور معمول 14 × 21 سانتی متر می باشد. این سایز یکی از استانداردهای رایج در صنعت نشر هست و برای چاپ کتاب های داستانی، رمان و سایر انواع کتاب ها استفاده میشه. چاپ کتاب در سایز رقعی معمولاً به صرفه تر از سایزهای بزرگ هست. این موضوع به ناشران کمک میکنه تا کتاب ها رو با قیمتی مناسبتر به بازار عرضه کنن.
برای ایجاد کتابی با سایز رقعی، ابتدا یک برگه A2 با ابعاد 45 × 60 سانتی متر برمیداریم و سه بار به صورت متوالی آن را تا میزنیم. در این صورت به سایز A5 با ابعاد 15 × 22.5 سانتی متر میرسیم. سپس، با برش و حذف حاشیه های اضافی و دور ریز، به ابعاد 14 × 21 سانتی متر که همان قطع رقعی هست، دست می یابیم.
حاشیه ها به فضای خالی بین متن و لبه های صفحه گفته میشه. اگه اندازه حاشیه ها در طراحی و چاپ کتاب مناسب باشه، میتونه به راحت خوندن کتاب کمک کنه. برای کتاب رقعی، حاشیه خارجی mm 23، حاشیه داخلی mm 23، حاشیه از پایین mm 25 و حاشیه از بالا mm 30 هستش.
اندازه قطع وزیری
.jpg)
انواع قطع کتاب و قطع وزیری همان طور که در بخش های قبلی گفتیم، ابعاد قطع وزیری عموماً در حدود 12 × 19 سانتی متر هستش. این سایز کتاب معمولاً برای چاپ کتاب های آموزشی، درسی و دانشگاهی استفاده میشه. کتاب های وزیری، اغلب برای حمل و نقل آسون هستن و به راحتی در کیف جا میشن. بنابراین میتونید کتاب رو با خودتون به همه جا ببرید و استفاده کنید.
برای ایجاد کتابی با سایز وزیری، ابتدا یک برگه ای با ابعاد 50 × 70 سانتی متر برمیداریم و سه بار به صورت متوالی آن را تا میزنیم. در این صورت به سایز B5 با ابعاد 17.5 × 25 سانتی متر میرسیم. سپس، با برش و حذف حاشیه های اضافی و دور ریز، برگه به ابعاد 17 × 23 سانتی متر دست می یابد که همان قطع وزیری هست.
قطع کتابهای مختلف
بطور کلی، انواع قطع کتاب ها براساس محتوای داخل آن صورت میگیره تا تجربه خواننده رو بهبود ببخشه و جذابیت کلی کتاب افزایش پیدا کنه. در ادامه، سایز و ابعاد قطع یکسری کتاب هایی که مدام باهاشون سروکار داریم، شرح داده ایم.
1. کتاب های هنری و کودکان
برای کتاب هایی که شامل تصاویر هنری هستند، قطع خشتی مورد استفاده قرار میگیره. اگر تصاویر کتاب کوچک باشد، ابعاد 19 × 19 سانتی متر برای قطع آن استفاده میشه. در صورتی که کتاب دارای تصاویر و طرح های بزرگتری باشد، از سایز خشتی با ابعاد 22 × 22 سانتی متر استفاده میگردد.
2. کتاب های ادعیه
قطع حمایلی برای کتاب های ادعیه و دستورات مذهبی استفاده میشه. ابعاد این قطع در حدود 6 × 12 سانتی متره. این جور کتاب ها خیلی کوچک و جمع و جور هستن به گونه ای که میشه در کیف یا جیب گذاشت.
3. کتاب های قرآنی کوچک
در این نوع کتاب ها قطع جانمازی به اندازه 7 × 12 به کار میره. با این اندازه، کتاب های قرآنی قابل حمل در جیب یا کیف می باشن. همچنین قابل استفاده در هنگام نماز هم هستن.
4. کتاب های طولی
بعضی از کتاب ها برای جلب توجه بیشتر خوانندگان، عرض رو کم و طول رو بیشتر میکنن. این نوع قطع رو قطع پالتویی می نامند. با توجه به میزان محتوای متنی، قطع پالتویی عموماً در دو سایز دسترس هست: 10 × 19 سانتی متر و 11.5 × 22 سانتی متر.
نمونه کتاب قطع وزیری
قطع وزیری در همه کتاب های آموزشی و دانشگاهی، مثل کتاب کمک آموزشی مبتکران، گاج و سبز، به طور معمول مشاهده میشه. این نوع کتاب ها تأکید زیادی بر صفحه آرایی دارن و بهبود تجربه خوندن رو فراهم میکنن. در ادامه نکات مهمی در مورد صفحه آرایی قطع وزیری اشاره کردیم:
-ابعاد کتاب قطع وزیری حدود cm ۱6٫۵ × ۲۳٫۵ هستش. این ابعاد معمولاً برای خواندن و حمل کردن مناسبه.
-در کتاب قطع وزیری حاشیه ها باید به طور یکنواخت و متناسب تنظیم شوند. معمولاً بهتره حاشیه بالا حدود 30، حاشیه پایین 25 و حاشیه های سمت های دیگر حدود 25 میلی متر باشد. این حاشیه ها کمک میکنن متن راحت تر قابل خوندن باشه و فضای مناسبی برای گذاشتن تصاویر و پاورقی ها فراهم کنن.
-در صفحه‌آرایی کتاب، تصاویر باید با دقت و با توجه به محتوا و متن قرار داده بشن. اندازه و مکان قرارگیری تصاویر باید به گونه ای باشه که با متن هماهنگی داشته باشند و خواننده بتونه به راحتی آنها را مشاهده کند.
-انتخاب فونت مناسب برای متن کتاب قطع وزیری بسیار مهمه. فونت باید روان و قابل خواندن باشد. اندازه pt 13 برای کتاب هایی با قطع وزیری مناسبه.
-فاصله بین خطوط باید به درستی تنظیم بشه. فاصله مناسب بین خطوط باعث میشه متن راحت تر قابل خواندن باشد. این فاصله باید نه خیلی کوچک و نه خیلی بزرگ باشه تا خواننده به راحتی متن رو دنبال کنه.
-در کتاب قطع وزیری پاورقی ها میتونن اطلاعات تکمیلی، توضیحات یا ارجاعات رو درباره متن فراهم کنن. طراحی صفحه برای پاورقی ها باید به گونه ای باشه که آنها به راحتی قابل تشخیص و مطالعه باشن.
خلاصه مقاله
از انواع قطع کتاب ها میتوان به قطع وزیری ، رحلی، رقعی، ربعی، جیبی و پالتویی اشاره کرد. تعیین قطع مناسب برای هر کتاب وابسته به نوع محتوا، استفاده مورد نظر و طراحی کلی کتاب هست. هرچه اندازه و قطع کتاب به درستی انتخاب بشه، میتونه خوانایی و جذابیت اون رو برای مخاطبان افزایش بده.